مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون


 

آیا می‌دانستید که طبق مطالعه‌ی انجام شده توسط دکتر آلن سرلمان از دانشگاه سنت لارنس واقع در نیویورک، تعداد افراد چپ دست با ضریب هوشی بالاتر از 140 بیشتر از افراد راست دست است؟ در این مقاله، حقایقی از چپ دستی را توضیح خواهیم داد که اغلب به اشتباه به دیده‌ی «منفی» به آنها نگاه می‌شود.
به طور کلی، افرادی را چپ دست می‌نامند که تمایل دارند برای انجام وظایف روزانه‌ از دست چپ خود استفاده کنند. چپ دستی یک ناتوانی جسمی نیست، بلکه این افراد به این دلیل که احساس راحتی بیشتری با دست چپ خود دارند، بیشتر از آن استفاده می‌کنند. تخمین زده می‌شود که تقریباً 10 تا 12 درصد جمعیت جهان چپ دست می‌باشند. طی مطالعات تحقیقاتی صورت گرفته، مشخص شده است که تعداد مردان چپ دست بیشتر از زنان چپ دست می‌باشد.
در 13 آگوست سال 1976، سازمانی بریتانیایی تحت عنوان چپ دستان بین‌المللی یک روز خاص را برای چپ دستان اعلام کرد، به این منظور که سطح آگاهی را نسبت به برخی مشکلات و نقاط قوت چپ دستان بیشتر کند و اکنون سالیان سال است که این روز بخصوص را جشن می‌گیریم. در گذشته مردم، چپ دستی را یک عیب و ننگ اجتماعی می‌دانستند. دورانی بود که حتی چنین افرادی از اجتماع طرد می‌شدند. خرافاتی نیز در مورد چپ دستی وجود داشته است، برای مثال: در قرون وسطی در اروپا، اعتقاد بر این بود که این چپ دستی بوده که مایه‌ی رنج و بدبختی شخص دیگری می‌شده است. اکنون حقایقی از چپ دستی را روشن می‌سازیم که احتمالاً می‌تواند موجب تسکین و راحتی خیال تمام چپ دستان جهان شود و نیز می‌توانند نکات مثبت زیادی را از این اطلاعات استنتاج نمایند.

دلایل

تاکنون، هیچ شاهد قطعی وجود نداشته که بتواند دلیلی را بر چپ دست شدن فردی به اثبات برساند. در بسیاری موارد، مشخص شده است که چپ دستی در خانواده‌ها به صورت موروثی بوده و از اینرو عوامل ژنتیکی را نمی‌توان رد نمود. علاوه بر این عوامل محیطی مانند قرار گرفتن جنین در معرض سطوح بالای تستوسترون، ضربه تولد، و شرایط فیزیکی نیز می‌توانند دلیل بر بوجود آمدن این صفت باشند. در ادامه چندین علت آن آورده شده است.

ژن

اگر چه هیچ ژن خاصی مسئول ایجاد چپ دستی نیست، گروهی بر این عقیده‌اند که مجموعه‌ای از ژنها می‌توانند با یکدیگر ترکیب شده و موجب چپ دست شدن فرد گردند.

جنسیت

طبق بررسی‌های انجام شده، مشخص شده است که تعداد بیشتری از پسران در مقایسه با دختران چپ دست می‌باشند. بنابراین، به گفته‌ی محققان هورمون مردانه تستوسترون ممکن است توانایی کودک در چپ دستی و راست دستی را تحت تأثیر قرار دهد.

تظاهر

گاهی اوقات، کودکان به تقلید از پدر و مادر خود و یا دوستان صمیمی‌شان، چپ دست می‌شوند. با این حال، این امر برای کودکانی که والدین راست دستی دارند، عملی نمی‌باشد.

سازگاری و تطبیق

گاهی اوقات افراد به دلیل ضرورت و بناچار چپ دست می‌شوند. برای مثال، اگر فردی به طور طبیعی راست دست باشد، اما به دلیل آسیب دیدگی و یا تصادف، دست راستش آسیب ببیند، آنگاه به اجبار شروع به عادت دادن خود به استفاده از دست چپ در بیشتر اوقات خواهد کرد. این تمرین می‌تواند آنها را قادر به چپ دست شدن نماید.

رشد و نمو جنین

اعتقاد بر این است که عوامل محیطی در رحم مادر در طول رشد جنین، که همچنین شامل قرار گرفتن در معرض هورمون‌ها است، عوامل تعیین کننده پاتولوژیک راست دست یا چپ دستی یک کودک به حساب می‌آیند.

استرس زایمان

به گفته محققان، این امکان وجود دارد که در زنانی که اولین زایمان خود را در سن بالا پشت سر می‌گذارند، امکان آسیب مغزی جنین (به دلیل استرس وارده در طول زمان تولد) وجود خواهد داشت و این امر می‌تواند به لحاظ پاتولوژیکی به چپ دستی کودک بیانجامد.

وزن تولد

برخی از گزارشات حاکی از آن است که نوزادانی که به طور نارس متولد می‌شوند و آنهایی که با وزن کم به دنیا می‌آیند، احتمال بیشتری می‌رود که چپ دست شوند. این امر بدین دلیل است که نوزادان با وزن پایین بیشتر در معرض آسیب مغزی قرار دارند که به لحاظ پاتولوژیکی منجر به چپ دستی می‌شود.

مزایا و معایب چپ دستی

مزایا

* افراد چپ دست احتمال دارد که در معرض خطر کمتری از ابتلا به آرتریت قرار داشته باشند.
* این افراد ممکن است از مهارت‌های بصری یا تصویری و تصوری بسیار خوبی برخوردار باشند.
* این امکان وجود دارد که آنها هوش بیشتری نسبت به همسالان راست دست خود داشته باشند.
* بعضی از بررسی‌های صورت گرفته، نشان می‌دهند که، تعداد بیشتری از هنرمندان، موسیقیدانان و تمام کسانی که در زمینه‌های خلاقانه فعالیت دارند، چپ دست می‌باشند.
* این امکان وجود دارد که افراد چپ دست قادر باشند از سکته قلبی سریعتر از راست دستان بهبود یابند.
* این افراد از مزیت بیشتری در حیطه‌ی ورزش برخوردارند.

معایب

* ممکن است در تکالیف آواشناسی (سیستم صوتی زبان) به اندازه‌ی همتایان راست دست خود، به خوبی عمل نکنند.
* دستخط آنها ممکن است در حین نوشتن زبانهایی که از چپ به راست نوشته می‌شوند، ناخوانا باشد. با این حال، در زبان‌هایی که از راست به چپ نوشته می‌شوند، مانند زبان فارسی و عربی به خوبی این کار را انجام می‌دهند.
* ممکن است قد آنها در بزرگسالی کوتاهتر و وزن‌شان کمتر باشد.
* زنان چپ دست ممکن است بلوغ را با تأخیر تجربه کنند.
* چپ دستی ممکن است موجب کوتاه‌تر شدن میانگین عمر شود.
* این افراد ممکن است با افزایش خطر ابتلا به بعضی از اختلالات عصبی و ایمنی روبرو باشند.
* افراد چپ دست ممکن است با مشکل دست دادن مواجه شوند، به این دلیل که ما به طور سنتی از دست راست خود برای دست دادن استفاده می‌کنیم.

aحقایق جالب

* چپ دستی در میان دوقلوها شایع‌تر می‌باشد. اغلب دیده می‌شود که یکی از دوقلوها چپ دست و دیگری راست دست خواهد شد.
* در حین کشیدن نقاشی چهره، بیشتر افراد چپ دست تصاویری را می‌کشند که رو به سمت راست دارند.
* در صورتی که افراد چپ دست مجبور به استفاده از دست راست خود بجای دست چپ شوند، بدخوانی احتمالاً در آنها شکل می‌گیرد.
* کسانی که چپ دست می‌باشند تمایل طبیعی به جویدن مواد غذایی خود با دندانهای سمت چپ دارند و افراد راست دست بیشتر با سمت راست این کار را انجام می‌دهند.
* افراد چپ دست کمی در بستن چانه بند کلاه ایمنی دوچرخه یا موتور خود مشکل دارند.
* معمولاً جیب پشت شلوارهایی که تنها یک جیب دارند، در سمت راست شلوار قرار دارد، در نتیجه برای افراد چپ دست استفاده از دست مخالف خسته کننده و آزار دهنده خواهد بود.
* از هر چهار فضانورد فضاپیمای آپولو یک نفر چپ دست بود.
* خانواده سلطنتی بریتانیا چپ دستان بسیاری را در خود دارد، که شامل ملکه مادر، ملکه الیزابت دوم، پرنس چارلز و پرنس ویلیام می‌شود.
* افراد چپ دست در میان اسکیموها، به عنوان جادوگر و یا شعبده باز در نظر گرفته می‌شوند.
با گذشت زمان، خرد و شعور افراد بیشتر شده و دیگر چپ دست بودن به عنوان عیب، ننگ و یا مصیبت در نظر گرفته نمی‌شود. بنابراین چنانچه کودکتان ویژگی‌های چپ دستی را از خود نشان می‌دهد، آشفته نشده و او را مجبور به استفاده از دست راست خود نکنید. در واقع، خود چپ دست بودن، شما را در شمار نوابغ و نخبگانی قرار می‌دهد، که علی‌رغم داشتن این ویژگی، به دست آوردهای بزرگی نائل شدند.